اسلام آباد – 22 – مئي (اي پي پي) پاڪستان ۽ چين هڪ ٻئ?? جي بنيادي مفادن ۽ اهم خدش?? جي لاءِ پنهنجي مضبوط حمايت ۽ اعليٰ ترين سياسي سطح تي عملي تعاون سميت اسٽريٽجڪ رابطن کي گهرو ڪرڻ جي عزم کي ورجائيندي چيو آهي ته علائقائي ۽ عالمي تبديلي?? جي ڏس ۾ چين ۽ پاڪستا?? جي وچ ۾ اسٽريٽجڪ لاڳاپ?? جي اهميت اڃا به وڌي وئي آهي، ڌرين عوام جي ڀلائي ۽ مقامي ڪميونٽيز کي وڌ کان وڌ فائدو پهچائڻ جي لاءِ ترقياتي حڪمت عملين کي هم آهنگ ڪرڻ، سي پيڪ جي سمورن منصوبن کي محفوظ، هموار ۽ اعليٰ معيار سان اڳتي وڌڻ ۽ معيشت واپار، سيڙپڪاري، صنعت، زراعت، صحت ۽ سائنس ۽ ٽيڪنالاجي جهڙن شعبن ۾ تعاون کي فروغ ڏيڻ جي پڪي عزم جو ا??هار ڪيو آهي، ٻنهي ملڪن علائقائي ملڪن ۽ عالمي برادري تي دهشتگرد?? جي سمورين شڪلين سان وڙهڻ ۽ ان حوالي سان هم آهنگي پيدا ڪرڻ تي زور ڏيندي ان عزم جو ا??هار ڪيو آهي ته ڪنهن کي به چين ۽ پاڪستا?? جي وچ ۾ مضبوط ڀائيچاري کي نقصان پهچائڻ جي اجازت نه ڏني ويندي. پاڪستان ۽ چين ان ڳالهه کي به ورجايو آهي ته هڪ پرامن ۽ خوشحال ڏکڻ ايشيا سمورين ڌري?? جي گڏيل مفاد ۾ آهي ۽ عالمي وبا، شي?? جي وڌندڙ قيمتن، موسمياتي تبديلين ۽ غربت جي ڪري خط?? جي ماڻهن کي درپيش چئلينج?? جي ڏس ۾ علائقائي تعاون کي فروغ ڏيڻ ۽ پائيدار امن، استحڪام ۽ گڏيل خوشحال?? جي هدفن کي اڳتي وڌائڻ جي لاءِ سمورن حل طلب تڪرارن کي حل ڪرڻ تمام ضروري آهي. چي?? جي اسٽيٽ قونصلر ۽ پرڏيهي وزير وانگ يي پاڪ چين اسٽريٽجڪ ڊائيلاگ ۾ شرڪت جي لاءِ پرڏيهي وزير بلاول ڀٽو زرداري پاران پاڪستا?? جي دور?? جي دعوت قبول ڪري ورتي. اها ڳالهه پرڏيهي وزير بلاول ڀٽو زردار?? جي چي?? جي دور?? جي پڄاڻي تي جاري ٿيندڙ 15 نقاطي پڌرنامي ۾ چئي وئي آهي. پڌرنامي موجب پرڏيهي وزير ڀٽو زرداري چي?? جي اسٽيٽ قونصلر ۽ پرڏيهي وزير وانگ ي?? جي دعوت تي پرڏيهي وزير جو عهدو سنڀالڻ کانپوءِ 21 کان 22 مئي تائين گوانگزو جو دورو ڪيو. اهو دورو چين پاڪستان سفارتي لاڳاپ?? جي قيام جي 71 هين سالگرهه جي موقعي تي ٿيو آهي. پڌرنامي ۾ چيو ويو آهي ته دور?? جي دوران چي?? جي اسٽيٽ قونصلر ۽ پرڏيهي وزير وانگ يي ۽ پرڏيهي وزير بلاول ڀٽو زرداري ٻطرفن لاڳاپ?? جي سمورن رخن سان گڏوگڏ گڏيل دلچسپ?? جي علائقائي ۽ عالمي مسئلن تي گهرائي سان ڳالهه ٻولهه ڪئي. پاڪ چين گڏيل اعتماد ۽ تعاو?? جي بهترين روايت موجب ڳالهه ٻولهه گرمجوشي ۽ دوستاڻي ماحول ۾ ٿي. ڌرين ان ڳالهه تي اتفاق ڪيو ته علائقائي ۽ عالمي تبديلي?? جي ڏس ۾ چين ۽ پاڪستا?? جي وچ ۾ اسٽريٽجڪ لاڳاپ?? جي اهميت اڃا به وڌي وئي آهي. ٻنهي ملڪ?? جي وچ ۾ پراڻي ۽ پائيدار اسٽريٽجڪ حصيدار طور چين ۽ پاڪستا?? جي وچ ۾ گڏيل اعتماد ۽ دوستي جو مضبوط رشتو قائم آه?? جيڪو خطي ۽ ان کان ٻاهر امن ۽ استحڪام ۽ خوشحالي جو ذريعو آهي. ڳالهه ٻولهه ۾ ڌرين هڪ ٻئ?? جي بنيادي مفادن ۽ اهم خدش?? جي لاءِ پنهنجي مضبوط حمايت ۽ اعليٰ ترين سياسي سطح تي عملي تعاون سميت اسٽريٽجڪ رابطن کي گهرو ڪرڻ جي عزم کي ورجايو، ڌرين گڏيل مستقبل جي نئين دور ۾ مضبوط چين پاڪستان ڪميونٽ?? جي تعمير جي عزم کي پڻ ورجايو. گڏيل پڌرنامي ۾ ڌرين چين ۽ پاڪستا?? جي وچ ۾ اقتصاي تعاون ۾ اضافي تي اطمينان جو ا??هار ڪيو ۽ ان ڏس ۾ ان ڳالهه سان اتفاق ڪيو ته پاڪ چين اقتصادي لنگهه سي پيڪ پاڪستا?? جي بنيادي ڍانچي کي موثر طريقي سان بهتر ڪيو ۽ ا?? جي سماجي ۽ اقتصادي ترقي کي فروغ ڏنو آهي. ڌرين ماڻه?? جي ڀلائي ۽ مقامي ڪميونٽيز کي وڌ کان وڌ فائدو پهچائڻ جي لاءِ ترقياتي حڪمت عملين کي هم آهنگ ڪرڻ، سي پيڪ جي سمورن منصوبن کي محفوظ، هموار ۽ اعليٰ معيار سان اڳتي وڌائڻ ۽ معيشت واپار، سيڙپڪاري، صنعت، زراعت، صحت ۽ سائنس ۽ ٽيڪنالاجي جهڙن شعبن ۾ تعاون کي فروغ ڏيڻ جي پڪي عزم جو ا??هار ڪيو. گڏيل پڌرنامي ۾ چيو ويو آهي ته ڌرين گذريل سال رڪارڊ ٻطرفي واپار تي اطمينان جو ا??هار ڪيو ۽ چين پاڪستان آزاداڻي واپاري معاهد?? جي ٻئي مرحلي جو وڌ کان وڌ استعمال ڪرڻ جي لاءِ گڏجي ڪم ڪرڻ، پاڪستان ۾ روانگي واپار تي ٻڌل شعبن ۾ تعاون ۾ اضافي ۽ ويليو چينز کي ٺوس ڪرڻ سان گڏوگڏ پنهنجي واپاري لاڳاپن کي مضبوط بڻائڻ جي لاءِ گڏجي ڪم ڪرڻ تي پڻ اتفاق ڪيو. ڌرين خدمت?? جي شعبي ۾ مضبوط تعاون ۽ سياحت، تعليم، مالياتي ۽ انفارميشن ٽيڪنالاج?? جي شعبن ۾ مهارت ۽ صلاحيت ۾ بهتري سان پڻ اتفاق ڪيو. گڏيل پڌرنامي موجب ڌرين ٻطرفي دفاعي تعاون ۽ وفد?? جي مٽاسٽا ۾ اضاف?? جي رفتار تي اطمينان جو ا??هار ڪيو ۽ ان ڳالهه تي زور ڏنو ته چين پاڪستان دفاعي تعاون حقيقت ۾ خطي ۾ امن ۽ استحڪام جو عنصر آهي. ڌرين دهشتگردي کي انسانيت جو گڏيل دشمن قرار ڏنو ۽ هڪ ڀيرو ٻيهر ڪراچي يونيورسٽ?? جي ڪنفيوشسس انسٽيٽيوٽ تي دهشتگرد?? جي حمل?? جي سخت مذمت ڪئي. پاڪستان ان حمل?? جي جاچ کي تيز ڪرڻ، ڏوهاري?? جي ڳولا ۽ انهن کي انصاف جي ڪٽهڙي ۾ آڻڻ جي ڪوشش?? جي عزم کي ورجايو. پاڪستان چين کي ملڪ ۾ سمورن چيني شهرين، منصوبن ۽ ادار?? جي تحفظ کي يقيني بڻائڻ جي ڪوششن کان آگاهه ڪيو. چين پنهنجي شهري?? جي تحفظ جي لاءِ پاڪستا?? جي عزم کي ساراهيو ۽ ٻنهي ملڪ?? جي وچ ۾ دهشتگرد?? جي خاتمي ۽ سلامت?? جي شعبي ۾ تعاون کي وڌيڪ فروغ ڏيڻ جي عزم جو ا??هار ڪيو. ٻنهي ملڪن علائقائي ملڪن ۽ عالمي برادري تي دهشتگرد?? جي سمورين شڪلين سان وڙهڻ ۽ ان حوالي سان هم آهنگي پيدا ڪرڻ تي زور ڏنو. ڌرين ان عزم جو ا??هار ڪيو ته ڪنهن کي به چين ۽ پاڪستا?? جي وچ ۾ مضبوط ڀائيچاري کي نقصان پهچائڻ جي اجازت نه ڏني ويندي. گڏيل پڌرنامي موجب روايتي ۽ غيرروايتي عالمي چئلينج?? جي ڏس ۾ پاڪستان ۽ چين عالمي تعاون ۽ يڪجهت?? جي ضرورت تي اتفاق ڪيو. هنن نوٽ ڪيو ته سمورين ڌري?? جي لاءِ هڪجهڙن ۽ گڏيل فائد?? جي اصول?? جي بنياد تي بيلٽ اينڊ روڊ قدم (بي آر آئي) عالمي تعاو?? جي لاءِ هڪ کليل ۽ ٺوس پليٽ فارم بڻجي ويو آهي ۽ عالمي سطح تي عوامي ڀلائي طور تي ا?? جي آجيان ڪئي وڃي ٿي. چين جو تجويز ڪيل گلوبل ڊيولپمينٽ انيشيٽو ۽ گلوبل سيڪيورٽي انيشيٽو انسانيت کي درپيش اهم چئلينجن جو جواب ڏيڻ جي لاءِ قدم آهي. گڏيل پڌرنامي موجب پاڪستان ۽ چين ترق?? جي ايجنڊا تي ڌيان ڏيڻ، سلامت?? جي چئلينجن کي منهن ڏيڻ، پائيدار ترق?? جي لاءِ گڏيل قوم?? جي 2030ع جي ايجنڊا کي لاڳو ڪرڻ ۽ بني نوع انسانيت جي گڏيل مستقبل ۽ هڪ ڪميونٽ?? جي تعمير جي لاءِ ٻين ملڪن سان گڏجي ڪم ڪرڻ جي لاءِ تيار آهن. گڏيل پڌرنامي موجب ڌرين يوڪري?? جي صورتحال تي خيال?? جي ڏي وٺ ڪئي ۽ يوڪرين بحرا?? جي خاص طور تي اسرندڙ ملڪن تي ا?? جي منفي اثرن کي روڪڻ جي لاءِ چوڪس رهڻ جي ضرورت تي روشني وڌي، پاڪستان ۽ چين بحران ۽ تڪرار جي لاڳاپيل ڌرين سان اختلافن ۽ تڪرارن کي سفارتڪاري ۽ مڪالمي ذريعي حل ڪرڻ تي زور ڏنو. ڌرين گڏيل قوم?? جي مرڪزيت تي ٻڌل عالمي نظام، عالمي قانون تي ٻڌل عالمي نظم، گڏيل قوم?? جي چارٽر جي مقصدن ۽ اصولن تحت عالمي لاڳاپ?? جي بنيادي اصولن کي برقرار رکڻ، حقيقي گهڻ رخي تي عمل ڪرڻ ۽ ان کي فروغ ڏيڻ جي پڪي عزم کي ورجايو. گڏيل پڌرنامي موجب ڌرين ان ڳالهه تي زور ڏنو ته ايشيا پنهنجي ڀرپور تاريخ، تهذيبي ورثي ۽ وڌندڙ اقتصادي صلاحيت سان گڏ خطي ۽ ان کان ٻاهر امن، خوشحالي ۽ اقتصادي ترق?? جي لاءِ قائداڻو ڪردار ادا ڪري رهيو آهي. ٻنهي ڌرين اميد ظاهر ڪئي ته گڏيل ترقي ۽ خوشحالي جا هدف حاصل ڪرڻ ۾ علائقائي ملڪ گڏيل احترام، برابري ۽ سڀن?? جي لاءِ هڪ جهڙو فائدو رکندڙ ايشيائي قدرن کي برقرار رکندي کليل ۽ ٺوس علائقائي ڍانچ?? جي تعمير ۽ خطي ۾ امن ۽ استحڪام جي حفاظت ڪندا. گڏيل پڌرنامي موجب پاڪستان ۽ چين ان ڳالهه کي ورجايو ته هڪ پرامن ۽ خوشحال ڏکڻ ايشيا سمورين ڌري?? جي گڏيل مفاد ۾ آهي. عالمي وبا، شي?? جي وڌندڙ قيمتن، موسمياتي تبديلين ۽ غربت جي ڪري خط?? جي ماڻهن کي درپيش چئلينج?? جي ڏس ۾ علائقائي تعاون کي فروغ ڏيڻ ۽ پائيدار امن، استحڪام ۽ گڏيل خوشحال?? جي هدفن کي اڳتي وڌائڻ جي لاءِ سمورن حل طلب تڪرارن کي حل ڪرڻ تمام ضروري آهي. پرڏيهي وزير بلاول ڀٽو زرداري چيني قيادت کي ڄمون ۽ ڪشمير جي تازي ترين اڳڀرائي کان آگاهه ڪيو. ٻنهي ڌرين گڏيل قوم?? جي چارٽر، سلامتي ڪائونسل جي لاڳاپيل قراردادن ۽ ٻطرفن معاهد?? جي بنياد تي تڪرار جي پرامن حل جي اهميت تي زور ڏنو. گڏيل پڌرنامي موجب پاڪستان ۽ چين افغانستا?? جي تازي اڳڀرائي تي خيال?? جي ڏي وٺ ڪئي. ڌرين اتفاق ڪيو ته علائقائي ترقي ۽ خوشحال?? جي لاءِ افغانستان ۾ امن ۽ استحڪام لازمي آهي. ٻنهي ڌرين افغانستا?? جي عبوري حڪومت تي وسيع البنياد ۽ ٺوس سياسي ڍانچو تيار ڪرڻ، معتدل ۽ صحيح داخلي ۽ پرڏيهي پاليسيون اختيار ڪرڻ، عورتن ۽ ٻار?? جي حقن جو تحفظ ۽ افغان سرزمين ڪنهن پاڙيسري ملڪ جي خلاف استعمال نه ٿيڻ جو يقين ڏيارڻ تي زور ڏنو. پاڪستان ۽ چين عالمي برادري کان افغانستان ۾ انساني بحران کي روڪڻ ۾ مدد ۽ افغانستا?? جي اقتصادي نئين سر تعمير ۽ مستقبل جي ترق?? جي واعدن کي پورو ڪرڻ جو مطالبو ڪيو. ڌرين افغانستا?? جي پاڙيسري ملڪ?? جي وچ ۾ هم آهنگي ۽ تعاو?? جي طريقيڪار جي حمايت ڪئي ۽ افغانستا?? جي اقتصادي نئين سر تعمير ۽ عملي تعاو?? جي لاءِ افغانستا?? جي پاڙيسري ملڪ?? جي تنڪشي قدمن کي لاڳو ڪرڻ جي لاءِ سمورين ڌرين سان گڏجي ڪم ڪرڻ تي راضپي جو ا??هار ڪيو. ٻنهي ڌرين افغان عبوري حڪومت جي مشاورت ۽ سمورين ڌري?? جي هڪ جهڙي گڏيل فائد?? جي لاءِ پاڪ چين اقتصادي لنگهه سي پيڪ کي افغانستان تائين توسيع ڏيڻ جي عزم جو پڻ ورجاءُ ڪيو. پرڏيهي وزير بلاول ڀٽو زرداري چين ۾ پاڪستاني شاگرد?? جي مرحليوار محفوظ واپسي تي اسٽيٽ قونصلر ۽ پرڏيهي وزير وانگ يي جا ٿورا مڃيا. ٻنهي ملڪن پاڪستان ايئر لائينز پاران سڌوسنئون اڏامن کي جلد کان جلد ٻيهر شروع ڪرڻ ۽ وبا جي تبديل ٿيندڙ صورتحال جي بنياد تي سڌوسنئون اڏامن ۾ اضافو ڪرڻ جو پڻ فيصلو ڪيو. پرڏيهي وزير بلاول ڀٽو زرداري پنهنجي ۽ وفد جي مهمان نواز?? جي بهترين چيني روايت تي اسٽيٽ قونصلر ۽ پرڏيهي وزير وانگ يي جا ٿورا مڃيا. گڏيل پڌرنامي موجب چي?? جي اسٽيٽ قونصلر ۽ پرڏيهي وزير وانگ يي پاڪ چين اسٽريٽجڪ ڊائيلاگ ۾ شرڪت جي لاءِ پرڏيهي وزير بلاول ڀٽو زرداري پاران پاڪستا?? جي دور?? جي دعوت قبول ڪئي.